Instytut Filologii Wschodniosłowiańskiej

Dotarła do nas smutna wiadomość z Kijowa. Odszedł 26 listopada 2017 roku wybitny językoznawca, ukrainista, slawista prof. Wasyl Nimczuk, członek-korespondent Ukraińskiej Akademii Nauk, niezwykle mądry, szlachetny i prawy człowiek. 

Urodził się 6 lipca 1933 roku na Zakarpaciu. Studiował na Uniwersytecie w Użhorodzie. Pracował najpierw w Instytucie Językoznawstwa, a od roku 1991 – w Instytucie Języka Ukraińskiego NAN Ukrainy, gdzie przez wiele lat sprawował funkcję dyrektora.

Bez wątpienia był niekwestionowanym liderem, gdy chodzi o kompetencje i dorobek naukowy w zakresie diachronii  języka ukraińskiego. Tu nikt Mu nie dorównywał. Podobnie jak nikt nie był w stanie mierzyć się z Nim pod względem stopnia umiłowania obiektu swoich badań. Miłość do języka ukraińskiego emanowała z jego prac naukowych, przepełniała po brzegi każdy tekst pisany czy mówiony o tym języku. Prof. Wasyl Nimczuk był uczonym wysokiej klasy, niezwykle płodnym i wszechstronnym. Badał ze znakomitym skutkiem język staro-cerkiewno-słowiański, cerkiewszczyznę redakcji ukraińskiej, dzieje języka ukraińskiego, zwłaszcza jego najdawniejszego okresu, a także dialekty, onomastykę, dzieje języka literackiego, historię myśli językoznawczej na Ukrainie. W ostatnim czasie skupił się na problematyce języka ukraińskiego w wymiarze konfesyjnym, sakralnym. Badał też paralele ukraińsko-południowosłowiańskie, leksykę ukraińską najdawniejszego okresu historycznego  oraz język niektórych pisarzy.

Nie sposób tu wyliczyć nawet w największym skrócie publikacji Profesora. Wymienię  kilka najcenniejszych, które zapewniły mu trwałe miejsce w ukrainistyce światowej: „Староукраїнська лексикографія в ії зв’язках з російською та білоруською” (1980), „Мовознавство на Україні в XIV-XVII cт.” (1985), „Давньоруська спадщина в лексиці української мови” (1992), „Історія української мови. Морфологія; Синтаксис;Лексика і фразеологія (1978; 1983; 1983 – współautor). Dzięki Jego niepospolitym zdolnościom filologicznym i edytorskim badacze dziejów języka ukraińskiego zyskali dostęp do najwspanialszych zabytków dawnego języka ukraińskiego, jak chociażby gramatyka i słownik W. Zizaniego, leksykon P. Beryndy, synonima slawenorosskaja, leksykon słowiańsko-łaciński E. Sławyneckiego i A. Koreckiego-Satanowskiego, gramatyka M. Smotryckiego, ewangeliarz Dobryły i wiele innych.         

Tylko do roku 2002 lista publikacji W. Nimczuka liczyła 316 pozycji, a przecież przez ostatnie 15 lat życia Jego aktywność i energia naukowa nie osłabła. Pisał do ostatnie chwili swego pracowitego życia. Dowodem jest chociażby fakt, że w mojej jubileuszowej księdze na 65-lecie, która ukazała się w 2016 roku znalazł się tekst Profesora pt. „Датування холмської крейдяної грамити”. Z kijowskim uczonym łączyła mnie wieloletnia znajomość, wypełniona owocną współpracą. Doznałem ze strony kijowskiego uczonego wiele dowodów sympatii i życzliwości, tym trudniej więc mi się pogodzić z tą bolesną stratą. Profesor W. Nimczuk otaczał także opieką naukową naszych studentów, którzy odbywali swoje semestralne studia w Kijowie. Krakowskim ukrainistom nierzadko służył pomocą i radą w wyborze tematów swoich prac magisterskich.              

Nie da się w krótkim komunikacie przedstawić wszystkich osiągnięć Profesora, jego dokonań naukowych, wymienić wszystkich tytułów, honorowych funkcji, członkostwa w redakcjach czasopism naukowych (np. „Українська мова”), przyznanych odznaczeń i nagród. Nie o to przecież chodzi, aby je tu skrupulatnie przywoływać. Odszedł Uczony bez którego ukrainistyka językoznawcza już nie będzie taka sama. Wielu badaczy czerpało z jego naukowych inspiracji i osiągnieć, z dobroci serca i życzliwości, którą darzył zwłaszcza początkujących filologów i lingwistów. Dawał ludziom to, co miał najlepszego. Pamiętajmy o nim jak najdłużej, bo tacy ludzie trafiają się bardzo rzadko.

Niech spoczywa w pokoju!

                                                                                  Adam  Fałowski