polski
Wschodniosłowiański Kalejdoskop: Czy skuteczna komunikacja z dzieckiem jest możliwa? - pedagogika w zwierciadle lingwistyki.
W dniu 9 czerwca 2016 roku odbyto się kolejne spotkanie z cyklu Wschodniosłowiański Kalejdoskop. Dr Krzysztof Ozga z Zakładu Językoznawstwa Rosyjskiego przedstawił referat pt. „Czy skuteczna komunikacja z dzieckiem jest możliwa? – pedagogika w zwierciadle lingwistyki."
Zdaniem Faber i Mazlish „rodzice zwykle nie akceptują uczuć swoich dzieci". Przykładem tego może być następujący dialog rodzica z dzieckiem:
[Dziecko przewróciwszy się, zaczyna płakać]:
OJCIEC: Czego beczysz! Przecież nic się nie stało!
DZIECKO: Boli! Tuuu! (pokazując kolano)
OJCIEC: To tylko małe otarcie! Do wesela się zagoi!
DZIECKO: Ale mnie naprawdę bardzo boli!
OJCIEC: Bądź mężczyzną i przestań się mazać! Idziemy!
Uświadomienie sobie tego problemu jest pierwszym krokiem do wypracowania właściwych procedur interakcyjnych w komunikacji z potomstwem. Program, który był przedmiotem lingwistycznej analizy w referacie został przedstawiony przez Faber i Mazlish w książce pt. „Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły". Koncepcja Faber i Mazlish ma już swoją tradycję zarówno w rodzimej amerykańskiej jak i polskiej praktyce pedagogicznej i psychologicznej. Książka została opublikowana w USA w 1980 (How to talk so that kids will listen & listen so the kids will talk), a pierwsze polskie wydanie ukazało się w roku 1992. Wydanie w tłumaczeniu polskim zostało uzupełnione o towarzyszącą każdemu rozdziałowi część pt. Doświadczenia rodziców polskich autorstwa Zofii Śpiewak.
Prelegent postawił sobie za zadanie przedstawienie problemów poruszanych w książce przez autorki z perspektywy współczesnych koncepcji językoznawczych – gramatyki komunikacyjnej A. Awdiejewa i G. Habrajskiej, Składni predykatowo-argumentowej S. Karolaka oraz współczesnej pragmatyki.
Dla szczegółowej analizy dr Ozga wybrał dwie sfery fundamentalne dla właściwej komunikacji z dzieckiem – sferę akceptacji uczuć oraz sferę zachęcania dziecka do współpracy. W sferze dotyczącej akceptacji uczuć dziecka omówione zostały następujące strategie językowe: funkcja fatyczna i akt milczenia, wielkie kwantyfikatory jako uwypuklenie standardu semantycznego lub standardowego scenariusza, rola operatorów metatekstowych, formuły epistemiczne, gradacja wyrażeń emfatycznych oraz operacje na poziomie organizacji tekstu. W sferze zachęcania do współpracy – profilowanie poziomu ideacyjnego, werbalizacja standardu semantycznego, (hyper)termy jako punkt dostępu do standardu/scenariusza, predykacja wyższego rzędu, deagentyzacja komunikatu, gradacyjna multiplikacja funkcji dyrektywnej, funkcja fatyczna (istotna przy zachęcaniu do dialogu).
Następstwem referatu była ożywiona dyskusja, której uczestnicy dzielili się własnymi doświadczeniami komunikacyjnymi jako rodzice, dziadkowie, rodzeństwo, a także refleksjami wynikającymi z komunikacji z własnymi rodzicami z okresu dzieciństwa.
Krzysztof Ozga
Osoba publikująca: Bartosz Gołąbek