polski
Spotkanie Wschodnie z profesorem Andrzejem Pisowiczem
Spotkania Wschodnie w Instytucie Filologii Wschodniosłowiańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego mają już piętnastoletnią tradycję. Wykłady naszych gości i dyskusje dotyczyły dotąd przede wszystkim kwestii związanych bezpośrednio z Rosją i słowiańszczyzną wschodnią. Jesteśmy jednak świadomi, że kultura materialna i polityczna Imperium Rosyjskiego wykracza poza słowiański świat, daleko do Azji Środkowej, Kaukazu Północnego i Południowego, a także na Daleki Wschód. Przekonanie to skłoniło organizatorów naszego popularyzatorskiego cyklu do przybliżenia studentom i gościom problematyki związanej z tymi obszarami. W kwietniu tego roku gościliśmy w Instytucie Filologii Wschodniosłowiańskiej Martynę Kwiatkowską, która zaprezentowała interesujące fakty obyczajowości tadżyckiej opowiadając nam o weselnym zwyczaju Suzani. Z kolei Spotkanie Wschodnie, które odbyło się 8 czerwca 2016 roku po raz pierwszy w tym cyklu bezpośrednio dotyczyło zjawisk związanych z sytuacją etniczną i geopolityczną Południowego Kaukazu.
Nasze zaproszenie przyjął profesor Andrzej Pisowicz, jeden z najwybitniejszych współczesnych polskich orientalistów, znakomity znawca języków i dziejów Południowego Kaukazu i Iranu. Andrzej Pisowicz zatytułował swój wykład Między Rosją a Iranem. Paradoksy komplikujące obraz Południowego Kaukazu. Na wstępie uczony poświęcił wiele miejsca opisowi sytuacji geopolitycznej tego złożonego kulturowo i etnograficznie regionu. Na wyświetlanych mapach Kaukazu i jego otoczenia pokazał w jak skomplikowanych warunkach przyszło rozwijać się chrześcijańskiej Armenii otoczonej muzułmańskimi potęgami - Turcją i Persją. Profesor Pisowicz podkreślił, że Armenia przyjęła chrześcijaństwo jako religię państwową jako jedno z pierwszych państw na świecie w 301 roku. Trudne sąsiedztwo powodowało jednak stałą presję na ludności ormiańskiej, która od bardzo dawna zaczęła tworzyć na świecie kolonie. Powstawały one między innymi na ziemiach polskich, ale także w Iranie, który jak dowiódł prelegent, szczyci się również i dziedzictwem chrześcijańskiej kultury Armenii. Słuchacze mogli to zobaczyć oglądając współczesne foldery turystyczne Iranu ze zdjęciami ormiańskich kościołów na jego terytorium.
Wystąpienie profesora, imponującego wszystkim zebranym swą znakomitą pamięcią i rozeznaniem w dawnej i aktualnej problematyce regionu zawierało także niespodziewane dla słuchaczy ciekawostki i odkrycia. Andrzej Pisowicz zwrócił na przykład uwagę na ormiańskie ślady w twórczości Juliusza Słowackiego, którego szlachetny bohater, mąż okrutnej Balladyny miał na imię Kirkor. Imię to, jak się okazuje, jest ormiańską dialektalną formą imienia Grzegorz. Profesor podzielił się także wrażeniami ze swej ostatniej wizyty w Irańskim Azerbejdżanie, a przede wszystkim w mieście Tabriz. Zebrani na sali mogli zobaczyć najbardziej aktualne zdjęcia regionu, miasta Tabriz, lokalnych świątyń, pogranicze irańsko-nachiczewańskie na rzece Araks, a wszystko to opatrzone fachowym komentarzem znawcy. Rozmowa o języku azerbejdżańskim, a także o poradzieckim Azerbejdżanie prowadziła nieuchronnie do rozważań o istocie konfliktu tego kraju z Armenią o Górski Karabach. Andrzej Pisowicz bezstronnie zakreślił szeroki kontekst tej wojny, wykazując jej relatywnie młode korzenie ideologiczne. Profesor wyraźnie zaznaczył sedno różnic między oboma krajami w perspektywie politycznej i tożsamościowej, wskazując także na ich różnorodność religijną. Istotny element w tym sporze to także miękkie, warunkowe wsparcie Iranu dla Azerbejdżanu oraz częściowo niejawne wzmocnienie idące z Rosji dla Armenii.
Tym razem w Spotkaniu Wschodnim, obok kompletu pracowników Katedry Kultury Słowian Wschodnich IFW oraz studentów naszego Instytutu, wzięli udział także licznie zebrani goście spoza naszego rusycystycznego środowiska, związani z tematyką ormiańską. Na sali zasiedli między innymi profesor Stanisław Koziara z Uniwersytetu Pedagogicznego, profesor Antoni Amirowicz z Instytutu Ochrony Przyrody PAN, tłumacz języka ormiańskiego dr Hayk Hovannisyan, a także autor monografii pt. Ormianie w przedautonomicznej Galicji. Studium demograficzno-historyczne. (2015) doktor Franciszek Wasyl.
96. Spotkanie Wschodnie prowadził piszący te słowa doktor Bartosz Gołąbek.
Osoba publikująca: Bartosz Gołąbek