dr Eulalia Papla (pracownik emerytowany)

Dr Eulalia PAPLA, Instytut Filologii Wschodniosłowiańskiej UJ. Historyk i teoretyk literatury. Zainteresowania: dzieje literatury rosyjskiej i ukraińskiej XIX i XX wieku, antyk i sacrum w literaturze, intertekstualność, związki muzyki i słowa.

Książki

  1. Akmeizm. Geneza i program, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław- Warszawa-Kraków 1980, s.148. (nagroda Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego – indywidualna III st., 1981);
  2. Poetyka. Skrypt dla studentów filologii ukraińskiej. Cz. 1. Stylistyka. Cz. II. Werosologia, Uniwersytet Jagielloński, Kraków 1994, s. 311;
  3. Wprowadzenie do analizy dzieła literackiego – dla studentów filologii ukraińskiej, Uniwersytet Jagielloński, Kraków 2001, s. 166 (nagroda Rektora UJ, 2002);
  4. Poeci wobec muzyki. Fiodor Tiutczew – Anna Achmatowa – Łesia Ukrainka – Marina Cwietajewa – Bohdan Ihor Antonycz, „Scriptum", Kraków 2014, s. 190.

Artykuły

  1. Mikołaj Gumilow – krytyk i teoretyk literatury, „Slavia Orientalis" 1971, nr 1, s. 3–9.
  2. Początek wyprawy. O kreowaniu świata przedstawionego w młodzieńczej poezji Mikołaja Gumilowa, „Zeszyty Naukowe UJ" CCCCXLII (Prace Historycznoliterackie, z. 35) 1976, s. 165–181;
  3. Z programu literackiego akmeistów: koncepcja słowa poetyckiego, „Zeszyty Naukowe UJ" DXXVI (Prace Historycznoliterackie, z. 37) 1979, s. 87–107;
  4. Obraz asocjacyjny. Przedmiotowość i metaforyczność w poezji akmeistów, „Studia Rossica Poznaniensis UAM" 1980, z. XIII, s. 121–133;
  5. „Thriller" Włodzimierza Tiendriakowa. Uwagi o kompozycyjno-gatunkowych cechach powieści „Zgon", [w:] Powieść rosyjska XIX i XX wieku, red. S. Poręba, („Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego" nr 662), Katowice 1984, s. 140–150;
  6. Z  przemian w narracji lirycznej (na przykładzie poezji akmeistów), „Zeszyty Naukowe UJ" DCCXLI (Prace Historycznoliterackie, z. 60) 1986,  s. 49–54;
  7. O „dziwnym" poecie Innocentym Annienskim, „Zeszyty Naukowe Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Gdańskiego", nr 14 (Filologia rosyjska) 1985, s. 58–71;
  8. Podróże koleją żelazną. Z obserwacji nad pewnym motywem liryki Innocentego Annienskiego, „Zeszyty Naukowe UJ" DCCCIII (Prace Historycznoliterackie, z. 67) 1987, s. 85–96;
  9. Miniatury dramatyczne w liryce Innocentego Annienskiego i Anny Achmatowej, „Rusycystyczne Studia Literaturoznawcze" t. 10, red. G. Porębina (Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego nr 794), Katowice 1987, s. 29–40;
  10. Metamorfozy. Z problematyki ewolucji obrazu poetyckiego w liryce rosyjskiej XX wieku, [w:] Z zagadnień rozwoju gatunków w literaturze rosyjskiej, red. J. Orłowski, Lublin 1987, s. 158-167;
  11. Homo peregrinans в лирике Николая Гумилева [w:] Nikolaj Gumilev 1886 – 1986. Papers from the Gumilev Centenary Symposium (held at Ross Priory University of Strathclyde 1986). Ed., with an introduction, by S. D. Graham, Berkeley Slavic Specialties 1987, s. 215–224;
  12. Sacrum czyli radość istnienia. O liryce Mikołaja Gumilowa, „Tygodnik Powszechny" 1987 nr 4;
  13. Liryka Arseniusza Tarkowskiego wobec idei filozoficznych Hryhoryja Skoworody i Pierre'a Teilharda de Chardin, [w:] Dziesięć wieków związków Wschodniej Słowiańszczyzny z kulturą Zachodu. Cz. 1. Literaturoznawstwo, red. J. Borsukiewicz, Lublin 1990, s. 351–363;
  14. Eseistyka Innocentego Annienskiego. Wprowadzenie do problematyki badawczej, „Zeszyty Naukowe UJ" MLXXVI (Prace Historycznoliterackie, z. 84) 1993, s. 47–54;
  15. Człowiek, kultura i natura w liryce Arsienija Tarkowskiego, [w:] Sylwetki współczesnych pisarzy rosyjskich, red. P. Fast i L. Rożek, Katowice 1994, s. 173–191;
  16. Kosmologia Arseniusza Tarkowskiego. O związkach liryki poety z myślą filozoficzną o. Pierre'a Teilharda de Chardin, [w:] Sacrum w literaturach słowiańskich, red. J. Gotfryd i P. Nowaczyński, KUL Lublin 1997, s. 269–286;
  17. „Uczona wspólnota" neoklasyków albo poezja jako sztuka interpretacji [w:] Słowianie Wschodni. Duchowość – kultura – język. Księga referatów wygłoszonych na sesji jubileuszowej z okazji siedemdziesięciolecia urodzin Prof. R. Łużnego i Prof. W. Witkowskiego. Kraków 18-19 kwietnia 1997, red. A. Bolek, D. Piwowarska, A. Raźny, Kraków 1998, s. 211–219;
  18. Muzyczna liturgia Bohdana Ihora Antonycza (na podstawie cyklu „Wielka harmonia") [w:] Musica Antiqua Europae Orientalis. XII, vol. 2. Acta Slavica: Tysiąc lat chrześcijaństwa w kulturze Słowian, Bydgoszcz 2000, s. 203–213 oraz (wersja skrócona) [w:] Ukraina. Między językiem a kulturą. Studia Ruthenica Cracoviensia 1, red. B. Zinkiewicz-Tomanek i A. Fałowski, Kraków 2003, s. 371–378;
  19. Reminiscencje i rezonanse. Muzyka w poezji Anny Achmatowej, [w:] Строитель чудотворный. Szkice o literaturze rosyjskiej dedykowane J. Szymak-Reiferowej i W. Piotrkowskiemu, red. H. Waszkielewicz i J. Świeży, Kraków 2001, s. 95–103; oraz Реминисценци и резонансы. Музыка в поэзии Анны Ахматовой, [w:] Literatura rosyjska przełomu XIX i XX wieku, red. F. Apanowicz, Gdańsk 2002, s. 123–134;
  20. „Nie urodziłam się muzykiem (…) ale dla istoty muzyki". Muzyczny żywioł w poezji Mariny Cwietajewej, [w:] Dialog sztuk w kulturze Słowian Wschodnich, red. J. Kapuścik, Kraków 2002, s. 195–206;
  21. Od skazu do strumienia świadomości. Funkcja drugiej osoby gramatycznej w ukraińskiej prozie narracyjnej XIX i XX wieku, [w:] П'ятий Конгрес Міжнародної Асоціації Україністів. Книга 1. Літературознавство, Чернівці 2003, s. 50 – 56; oraz [w:] Dialog, gra, intertekst w literaturach wschodniosłowiańskich, red. H. Mazurek, Katowice 2004, s. 99–110;
  22. Sentymentalista ewangeliczny. Sakralny wymiar opowieści miłosnych Hrihorija Kwitki-Osnowianenki, [w:] Musica Antiqua Europae Orientalis. XIII, vol. 2. Acta Slavica: Słowiańszczyzna wobec sacrum w kulturze świata wschodniego i zachodniego, Bydgoszcz 2003, s. 71–82;
  23. „Stepowa Hellada": antyk w poezji Jewhena Małaniuka, [w:] Studia Slavica / Slovanske Studie VIII,  red. A. Wieczorek i J. Raclavska, Opole 2004, s. 105–114;
  24. Retoryka i mity. Nowożytna literatura ukraińska z Bizancjum w tle. 1. Śladami Bizancjum: przestrzeń i czas (tło historyczne, mentalność narodowa); 2."Łagodny odblask helleńskiej kultury" (geokulturowa teoria J. Małaniuka); 3. Brzegami Śródziemnomorza: gra z mitem (Eneida I. Kotlarewskiego); 4. Wiek niewinności albo cnoty nagrodzone (opowieści sentymentalne H. Kwitki-Osnowianenki) [w:] Bizancjum – prawosławie - romantyzm. Tradycja wschodnia w kulturze XIX wieku, red. J. Ławski i K. Korotkich, Białystok 2004, s. 253–315;
  25. Aluzja jako synekdocha. O pewnej formie intertekstualności w liryce dwudziestowiecznych „poetów kultury", [w:] Intertekstualność w literaturach i kulturach słowiańskich, red. I. Kowalska-Paszt, M.. Kuczyńska i in., Szczecin 2006, s. 180-187;
  26. Samotność indywidualistki. Łesi Ukrainki dramat pasyjny „Opętana" [w:] Musica Antiqua Europae Orientalis XIV. Vol. 2. Acta Slavica: Tradycja chrześcijańska Wschodu i Zachodu w kulturze Słowian, Bydgoszcz 2006, s. 209–218;
  27. Poetka i pieśń. Muzyka w życiu i twórczości Łesi Ukrainki [w:] Światło w dolinie. Prace ofiarowane Prof. Halinie Krukowskiej, red. K. Korotkich, J. Ławski, D. Zawadzka, Białystok 2007, s. 407-418;
  28. Gra z mitem. „Eneida" Iwana Kotlarewskiego [w:] Wielkie tematy kultury w literaturach słowiańskich. Slavica Wratislaviensia CXLIII, Wrocław 2007, s. 29-34;
  29. Z obserwacji nad „muzycznością" liryki Łesi Ukrainki, [w:] Dialog sztuk w kulturze Słowian Wschodnich, t. 2, red. J. Kapuścik, Kraków 2008, s. 240-245;
  30. „Antybizantynizm" poezji Łesi Ukrainki, [w:] Ateny. Rzym. Bizancjum. Mity Śródziemnomorza w kulturze XIX i XX wieku, red. J. Ławski i K. Korotkich, Białystok 2008, s. 585-599;
  31. Muzyczna „gotowość" liryki Fiodora Tiutczewa [w:] Pamięć serca. Liber amicorum. Tom jubileuszowy dedykowany Danucie Piwowarskiej, red. W. Szczukin, Kraków 2008, s.111-119;
  32. Kultura Zachodu w kręgu zainteresowań Łesi Ukrainki [w:] Musica Antiqua Europae Orientalis XV. Acta Slavica: Słowiańszczyzna wobec idei i poszukiwań świata zachodniego, Bydgoszcz 2009, s. 263-273; oraz [w:] Київські полоністичні студії, т. XIX, Університет Україна,  Київ 2012, s. 169-176;
  33. Opowiadanie Olgi Kobylańskiej „Paraska"(„Некультурна"): kompozycja, postać, przestrzeń [w:] Ukraina Irredenta. Literatura i język Ukrainy XX wieku. Studia Ruthenica Cracoviensia 5, Kraków 2011, s. 133-138;
  34. „Włoskie pasticcio" Iwana Turgieniewa:Pieśń triumfującej miłości", [w:] Musica Antiqua Europae Orientalis XVI. Acta Slavica: Kultura, literatura oraz myśl filozoficzna Słowian Wschodnich i Południowych w powiązaniach, wzajemnych oddziaływaniach,  Bydgoszcz 2012, s. 233-243;
  35. Bukowina Olgi Kobylańskiej:przyroda, kobieta, modernizm [w:] Pogranicza, Kresy, Wschód a idee Europy. Seria I. Prace dedykowane Prof. Swietłanie Musijenko (seria Colloquia Orientalia Bialostocensia, Literatura/Historia III) Idea i wstęp J. Ławski, red. A. Janicka i in., Białystok 2013, s. 597-607;
  36. Noc, morze, wiatr...Człowiek i przyroda w opowiadaniu Iwana Bunina „Jesienią" [:] От модернизма к постмодернизму. Русская литература XX-XXI веков. Сборник статей в честь профессора Халины Вашкелевич, под ред. А. Скотницкой и Я. Свежего, Краков 2014, с. 161-168;
  37. Dotknięcie wieczności. Refleksje nad sakralnością natury w prozie Iwana Bunina, [w:] Musica Antiqua Europea Orientalis XVII. Acta Slavica: Sacrum świata wschodniego i zachodniego w kulturze Słowiańszczyzny, Bydgoszcz 2014, s. 373-384.

Hasła encyklopedyczne

  1. Achmatowa Anna, [w:] Encyklopedia Muzyczna PWM. ab suplement. Część biograficzna,  red. E. Dziębowska, Kraków 1998, s. 2–3;
  2. Akmeizm, [w:] Idee w Rosji. Leksykon rosyjsko-polsko-angielski, red. A. de Lazari, t. I, Warszawa 1999, s. 16–19;
  3. Mandelsztam Osip, [w:] Encyklopedia Muzyczna PWM. m. Część biograficzna, red. E. Dziębowska, Kraków 2000, s. 64-65;
  4. Cwietajewa Marina, [w:] Encyklopedia Muzyczna PWM. cd suplement. Część biograficzna, red. E. Dziębowska, Kraków 2001, s. 55–56;
  5. Pasternak Borys, [w:] Encyklopedia Muzyczna PWM. n-Pa. Część biograficzna, red. E. Dziębowska, Kraków 2002, s. 360–361;
  6. Mandelsztam Osip, [w:] Wielka Encyklopedia PWN, t. 16, Warszawa 2003, s. 545.
  7. Puszkin Aleksander, [w:] Encyklopedia Muzyczna PWM. Pe-r. Część biograficzna, red. E. Dziębowska, Kraków 2004, s. 257–260;
  8. Ostrowski Aleksander, [w:] Wielka Encyklopedia PWN, t. 20, Warszawa 2004, s. 87;
  9. Pasternak Borys, [w:] Wielka Encyklopedia PWN, t. 20, Warszawa 2004, s. 362.
  10. Tiutczew Fiodor [w:] Encyklopedia Muzyczna PWM. t-v. Część biograficzna, red. E. Dziębowska, Kraków 2009, s. 104;
  11. Tołstoj Aleksy K. [w:] Encyklopedia Muzyczna PWM. t-v. Część biograficzna, red. E. Dziębowska, Kraków 2009, s. 109;
  12. Tołstoj Lew [w:] Encyklopedia Muzyczna PWM. t-v. Część biograficzna, red. E. Dziębowska, Kraków 2009, s. 109-111;
  13. Turgieniew Iwan [w:] Encyklopedia Muzyczna PWM. T-v. Część biograficzna, red. E. Dziębowska, Kraków 2009, s. 166-167.

Recenzje, wywiady

  1. Л. Гинзбург, О литературном герое, Ленинград 1979, „Slavia Orientalis" 1981, nr 4, s. 447–449;
  2. J. Smaga, Dekadentyzm w Rosji, Kraków 1981, „Ruch Literacki"  1983, z. 3-4, s. 279–281 (współautorstwo z H. Waszkielewicz);
  3. „Więc powróciłem do boleści…"czyli o pasji rymowania: Akme znaczy szczyt. Poezje Gumilowa, Achmatowej i Mandelsztama. Wybór i przekład L. Lewin, „Tygodnik Powszechny" 1987, nr 22;
  4. M. Basker, S. Duffin-Graham, eds. Н. Гумилев: Неизданное и несобранное, Paris YMCA Press 1986, „Slavic Reviev", vol. 48, nb. 2/1989, s. 343 (w jęz. angielskim);
  5. Rosja za rogatkami stolic. Szkice o literaturze rosyjskiej lat 1905-1917, red. J. Szymak-Reifer, Kraków 1993, „Slavia Orientalis" 1994, nr 4, s. 561–563;
  6. Dwie rozmowy o poezji: Arseniusz Tarnowski i Dawid Samojłow (słowo wprowadzające, rozmowa i wybór wierszy), „Odra" 1984, nr 11, s. 561–563 (współautorstwo z H. Waszkielewicz);
  7. Słowianie Wschodni. Duchowość – mentalność – kultura. Księga jubileuszowa dedykowana Prof. R. Łużnemu w siedemdziesięciolecie urodzin, red. A. Raźny i D. Piwowarska, Kraków 1997, „Slavia Orientalis" 1997, nr 3, s. 469–472;
  8. Ze studiów nad literaturą rosyjską XIX i XX wieku. T. II. Poetyka i konteksty kulturowe, red. M. Cymborska-Leboda i Z. Maciejewski, UMCS Lublin 1997, „Slavia Orientalis" 1998, nr 2, s. 303–306;
  9. Ukraińskie publikacje literaturoznawcze: Літературознавчий словник-довідник, ред. Р. Т. Громяк, Ю.І. Ковалів, В. І. Теремко, Київ 1997; М. Наенко, Українське літературознавство. Школи, напрями, тенденції. Київ 1997; А. Ткаченко, Мистецтво слова. Вступ до літературознавства, Київ 1998, „Slavia Orientalis" 1999, nr 2 s. 304–307;
  10. A. Wieczorek, W kręgu tradycji kulturowych. Annienski – WołoszynGumilow, Opole 1998, „Slavia Orientalis" 1999, nr 4, s. 633–635;
  11. A. Korniejenko, Ukraiński modernizm. Próba periodyzacji procesu historycznoliterackiego, Kraków 1998, „Slavia Orientalis" 2000, nr 2, s. 305–307;
  12. Stepowa legenda. Antologia ukraińskiej małej formy prozatorskiej lat 1890 – 1930, red. O.Hnatiuk i L. Szost, Warszawa 2001, „Ruch Literacki" 2002, s. 329–330;
  13. "...z Apokalipsą na czele" albo koszmar z ulicy Sadowej, „Przegląd Rusycystyczny" 2012, nr 3 (139), s. 139-142.